Kamizelki i plecaki biegowe dla aktywnych - sprawdź najlepsze modele!

Wycieczki biegowe, całodniowe wyjścia, via ferraty, turystyka w stylu ultralight, ale też bagaż podręczny i drugi plecak przy dłuższych wyjazdach - w tych scenariuszach najlepiej sprawdzą się niewielkie plecaki z pogranicza segmentów biegowego i trekkingowego. 

Poniższy tekst ukazał się w wydaniu nr 4(38)/2024.

Ciągła ewolucja narzędzi w odpowiedzi na zmieniające się potrzeby, to mechanizm który możemy obserwować niemal w każdej dziedzinie życia. Podział oferty rynkowej na wyraźne segmenty się zaciera, więc zamiast akademickiego dyskursu na temat różnic między speed hikingiem, fastpackingiem i scramblingiem, pragmatycznie skupimy się na opisaniu samych narzędzi, które pozwolą wygodnie i efektywnie przenosić ze sobą najpotrzebniejszy ekwipunek.

Przez pryzmat konkretnych cech omówimy plecaki łączące rozwiązania znane z kamizelek biegowych i lekkich plecaków trekkingowych. Jeśli zaobserwowaliście u siebie potencjalną potrzebę posiadania takiej konstrukcji, to mam nadzieję, że ten tekst ułatwi Wam wybór.

Dynafit Sky 4
Lekka, oddychająca, minimalistyczna kamizelka. Sky 4 to ideał dla osób, zabierających tylko najważniejsze rzeczy na trasę. Projektanci zadbali o stabilne dopasowanie i wygodę, dzięki czemu nawet podczas wymagających ruchów kamizelka jest komfortowa i doskonale oddycha. Posiada 9 przegród, 2 flaski 500 ml i 3 opcje na zamocowanie kijów. Zmieścisz w niej przekąski, wodę, apteczkę i masz cały czas wolne ręce.
Cena: 580 zł

Kluczowe cechy lekkiego plecaka

Kieszenie na szelkach - jeden z najbardziej charakterystycznych elementów tego segmentu (rzadko spotykany w klasycznych plecakach trekkingowych) zaczerpnięty bezpośrednio z kamizelek biegowych. Zwyczajowo co najmniej jedna, najczęściej dwie keszenie, przeznaczone są na soft flaski (miękkie butelki). Takie rozwiązanie ma wiele zalet, przede wszystkim bardziej równomierny rozkład masy. Nawet z lekkim bagażem przerzucenie 1 do 1,5 kg (np. 2 x 600 ml plus czołówka, telefon i kilka batonów) na front zauważalnie zwiększa komfort i stabilność plecaka, zwłaszcza przy dynamicznym ruchu.

Umieszczenie miękkich bidonów na szelce łączy zalety systemu hydracyjnego (pijemy bez sięgania po butelkę) bez jego głównej wady (nie wiadomo, ile wody zostało w bukłaku). Kieszonki na drobne przedmioty, jak rękawiczki, lekka czapka czy opakowania po przekąskach są zawsze pod ręką, dzięki czemu minimalizujemy potrzebę zdejmowania plecaka. Możemy skupić się na ruchu.

Dynafit Ultra 12
Kamizelka na długie dystanse. Ultrasi potrafią z nią ukończyć 100 km wyzwania, a na jednodniowe wycieczki wystarczy każdemu. Dobrze dopasowuje się do ciała, oddycha, a sztywna baza i pełna regulacja zapewnia stabilność. Waży tylko
190 g, ma 12 przegród, które pozwolą rozłożyć ekwipunek, a w komplecie dostaniecie 2 flaski 500 ml, wodoszczelną kieszeń i 3 opcje mocowania kijów.
Cena: 680 zł

Możliwości kompresji - kwestia niedoceniana, a istotna z dwóch powodów. Omawiane plecaki z reguły są dość minimalistyczne i konstruowane z lekkich, plastycznych materiałów. Możliwość zgrabnego ich zmniejszenia pozwala na dopasowanie do aktualnych potrzeb - dobrze zaprojektowany plecak o pojemności 25 litrów nie powinien w niczym ustępować 15-litrowemu, przy minimalnej różnicy w masie.

Bardzo zgrabnym rozwiązaniem jest zamek błyskawiczny umożliwiający szybką zmianę pojemności bez zaburzenia bryły plecaka. Kluczowa jest również stabilizacja zawartości. O ile w przypadku marszu nie jest to priorytet, o tyle zwiększając dynamikę ruchu musimy liczyć się z ryzykiem uszkodzenia zawartości przez wzajemne tarcie, np. w czasie zbiegania. Wystarczy kilka kilometrów z niedbale spakowanym plecakiem, by kuchenką przetrzeć kieszeń plecaka (błąd nowicjusza, przed którym przestrzegam). 

Krój/dopasowanie - w przypadku dużych plecaków trekkingowych fundamentalnym aspektem jest ustawienie pasa biodrowego na odpowiedniej wysokości i dalsze dopasowanie reszty systemu nośnego. W mniejszych modelach pas biodrowy, o ile występuje, najczęściej pełni wyłącznie rolę stabilizującą i umożliwia umieszczenie na nim dodatkowych kieszonek. Dlatego też, wzorem kamizelek biegowych, jeśli dany model oferowany bywa w kilku rozmiarach, najważniejszym parametrem jest często obwód klatki piersiowej, a nie wzrost. Choć oczywiście są producenci traktujący ten aspekt z najwyższą dbałością, oferując podział na modele męskie/damskie (inny kształt szelek) oraz dodatkowe, dalsze wyszczególnienie rozmiarów.  Szelki, przez obecność kieszeni, są dłuższe i również układają się nieco inaczej - niektóre modele mogą być niewygodne, zależnie od typu sylwetki.

Salomon ADV Skin 12
Prawdziwie wszechstronna kamizelka biegowa. Można rzec, że jest wielozadaniowym bohaterem. Model ADV Skin 12 opracowano i zoptymalizowano pod kątem wymagających zawodów tak, aby spełniał wszystkie oczekiwania zawodników wytrzymałościowych. Ma bardzo dobry dostęp do systemu nawadniania w trakcie ruchu. Jego ergonomiczna konstrukcja zapewnia swobodę działania, nawet w momencie gdy w środku jest sporo rzeczy. Dzięki pojemności do 12 litrów, idealnie sprawdza się podczas dłuższych dystansów i przygód.
Cena: 799 zł

System nośny - przeważająca większość plecaków tego typu to miękkie worki, o symbolicznym wyściełaniu. Niska masa bagażu i chęć jego stabilizacji oraz przytulenia do łopatek, poniekąd wymusza taki typ konstrukcji. W efekcie uzyskujemy bardzo przyjemne, lecz wymagające przyzwyczajenia, poczucie zespolenia z bagażem. W idealnym scenariuszu nie będziemy czuć plecaka jako osobnego “pojemnika”, przymocowanego do siebie paskami, ale powinien nosić się jak odzież. Odbija się to oczywiście na wentylacji, dlatego bardzo ważne jest odpowiednie dobranie warstw odzieży pod spodem. Osobiście, na pierwszą warstwę, polecam 100-procentową cienką wełnę merino (150-170g/m2) i stopniowe zwiększanie udziału włókien syntetycznych (np. 65 proc. merino / 35 proc. poliester lub 50/50) wraz ze wzrostem temperatur i intensywności ruchu.

Organizacja przestrzeni, dostęp do komory głównej - podobnie jak stopień rozbudowania systemu nośnego, ten aspekt uwydatnia różnice między projektami wywodzącymi się z kamizelek biegowych i małych plecaków hikingowych. Klasyczny dostęp przez zamki błyskawiczne sprawdza się wyśmienicie, zwłaszcza jeśli co chwilę sięgacie do plecaka. Jednak rolowane zamknięcia również mają swoich fanów, m.in. z uwagi na częściową kompresję zawartości już na etapie zamykania plecaka oraz nieco inny sposób pakowania ekwipunku.

Masa - choć wszystkie modele tego typu charakteryzują się niską wagą, to rozbieżności bywają znaczne. Zależnie od pojemności, będzie to z reguły przedział 200 g – 999 g. Wyższa masa może wiązać się z dodatkowym usztywnieniem panelu na plecach (pozwalając na pewną nonszalancję przy pakowaniu), obecnością pasa biodrowego lub bardziej rozbudowaną organizacją wnętrza.

Troczenie kijów - podobnie jak mnogość kieszeni dostępnych w marszu, możliwość przytroczenia kijów bez ściągania plecaka to ogromna(!) zaleta. Zależnie od producenta, spotkacie rozwiązania pozwalające na zamocowanie kijków pod pachą, wzdłuż szelek lub w poprzek (na wysokości przepony). Czasami jest to opcja lewa/prawa, w innych przypadkach oba kije mocujemy razem. Bez wskazywania konkretnych faworytów sugeruję zwrócić na to uwagę już na etapie przymiarki, gdyż niektóre z metod możecie odebrać jako intuicyjnie wygodniejsze. Jeśli pozostajecie nieprzekonani, prawdopodobnie z czasem, po wypracowaniu nowego wzorca ruchowego, zachwycicie się tą funkcjonalnością. Podobnie jest z różnymi wariantami zapięć na wysokości mostka - zamiast taśmy z klamrą natkniecie się na sznurki, gumki, linki, stopery, haczyki… Większość z nich działa bardzo dobrze, wymagają jednak oswojenia.

Mystery Ranch Gallagator 25
Lekki plecak o pojemności 25 litrów, ważący zaledwie 0,6 kg. Doskonale sprawdza się zarówno podczas górskich wędrówek, jak i miejskich eskapad. Posiada trójsuwakowy design ułatwiający organizację, boczne kieszenie na butelki oraz system kompresji. Dzięki systemowi nośnemu w formie kamizelki i regulowanym szelkom zapewnia wygodę podczas noszenia. Wnętrze wyposażone jest w dodatkową kieszeń na drobiazgi. To idealny wybór dla osób poszukujących lekkiego i funkcjonalnego plecaka na różne aktywności na świeżym powietrzu.
Cena: 579,99 zł

Wodoszczelność - choć stosowane do produkcji plecaków materiały same w sobie są najczęściej w dużym stopniu wodoszczelne, to w przypadku ulewy woda przedostanie się do środka, przeciekając przez szwy i zamki. Jeśli zależy Wam na suchym ekwipunku, spójrzcie na modele oferujące w pełni wodoszczelną konstrukcję, łącząc zamknięcie typu roll-top z uszczelnionymi szwami. Niezależnie od tego, wszystkie przedmioty, które absolutnie nie powinny zamoknąć (elektronika, odzież puchowa) sugeruję pakować w osobne drybag’i (rolowane worki wodoszczelne). Klasyczne pokrowce przeciwdeszczowe nie sprawdzą się z plecakami o bardzo smukłej konstrukcji, w których krawędź pokrowca nie ma jak “złapać” bryły plecaka.

Uchwyt na kask/czekan - na etapie zakupu rozważcie też, czy plecak będzie Wam towarzyszył również na trudniejszych technicznie, wyżej położonych szlakach. W takim wypadku warto, kosztem nieco wyższej masy, rozejrzeć się za modelami wyposażonymi w uchwyt na kask, czekan, a także wykonanymi z nieco solidniejszych materiałów. Wartością dodaną będzie minimalistyczna konstrukcja, pozbawiona taśm/linek kompresyjnych oraz zewnętrznych streczowych kieszeni, podatnych na uszkodzenie w kontakcie ze skałą.

Mountain Equipment Tupilak Vest
Techniczny, a jednocześnie ultralekki - taki jest plecak biegowy Mountain Equipment Tupilak Vest. Zaprojektowano go we współpracy zarówno z biegaczami górskimi, jak i wspinaczami. W efekcie powstał jeden z najbardziej ergonomicznych plecaków do szybkiego przemieszczania się w górach. Wygodny system nośny przypominający kamizelkę zapewnia dobrą wentylację i stabilizację podczas biegu. Duża liczba wewnętrznych oraz zewnętrznych kieszeni pozwala na efektywne przytroczenie i zabezpieczenie transportowanych rzeczy. Plecak występuje w dwóch wariantach pojemnościowych, 14 lub 20 litrów.
Cena: 809,99 zł

Kilka przydatnych rad

By w pełni korzystać z możliwości takiego kamizelko-plecaka, serdecznie polecam zmianę niektórych przyzwyczajeń i np. zastąpienie klasycznych kijów trekkingowych o teleskopowej konstrukcji, modelami biegowymi, składanymi na wzór sondy lawinowej. Są zauważalnie mniejsze po złożeniu, a dzięki temu dużo wygodniejsze do przytroczenia. Samo ich złożenie/rozłożenie jest błyskawiczne. 

Kolejną zmianą jest zastąpienie sztywnych pojemników na wodę (jeśli w komorze głównej nosicie dodatkowy zapas) miękkimi butelkami. Ich nieoczywista przewaga skrywa się w pojemności dopasowującej się do zawartości, a więc nie będzie problemu, że coś Wam chlupie w pojemniku! Średnio to jest istotne w czasie marszu, lecz bardzo wartościowe, gdy marsz przeplatacie biegiem. Jeśli, analogicznie, wadzi Wam woda przelewająca się nieustannie w bukłaku na plecach, to przed założeniem plecaka odwróćcie go do góry nogami, wyssijcie nadmiar powietrza przez rurkę i ruszajcie w dalszą drogę.

Dynafit Elevation 20
Lekki, techniczny plecak w wyższe partie gór. Propozycja Dynafit odpowiadająca potrzebom alpinistów: rolowane zamknięcie do zmiany objętości, dostępy boczne, miejsce na flask na ramieniu, komora na raki, dwa mocowania na czekany i materiał Gridstop, o który nie musisz się martwić trąc nim o skałę. Elevation poradzi sobie w każdych warunkach i pozwoli Ci zdobyć więcej szczytów jednego dnia.
Cena: 870 zł

Zmiana charakterystyki wysiłku na bardziej interwałowy (intensywniejszy od marszu ruch przeplatany okazjonalnymi postojami) może również pociągnąć za sobą zmianę w systemie odzieży. Na przelotne opady, gdy nie jest bardzo zimno, lekka wiatrówka bywa lepszym wyborem niż pełnoprawna kurtka membranowa. Zmoknie, ale szybko wyschnie i - pomimo przemoczenia - nadal uchroni Was przed wychłodzeniem. Na wypadek letniej ulewy możecie rozważyć poncho, które wrzucicie na siebie bez ściągania plecaka. Lekka ocieplana kurtka (z syntetycznym lub puchowym wypełnieniem) sprawdzi się świetnie jako warstwa na krótki postój. 

Dynafit Traverse 16
Wszystko co najlepsze z kamizelki biegowej w formie plecaka. Twój nowy kompan w góry stworzony m.in. do speed hikingu, zapewnia wygodę i optymalną pojemność. Posiada odczepiany pas biodrowy, kieszonki na szerokich pasach naramiennych zmieszczą flaski czy telefon, a usztywniająca pianka może być matą. Na szlaku docenisz także wodoszczelną kieszeń,
główną komorę z górnym i bocznym dostępem oraz ściągacze na bokach do mocowania kijów.
Cena: 580 zł

Kontekst, jak zawsze, jest szalenie istotny. Jednak po wielu latach i przetestowaniu dziesiątek najróżniejszych modeli uważam, że tego typu plecak to jeden z najlepszych wyborów. Zwłaszcza, jeśli zależy Wam na możliwie uniwersalnym narzędziu o szerokim spektrum zastosowań. Od krótkich, niezobowiązujących wycieczek, przez biwaki na lekko w cieplejszych miesiącach, aż po długie rajdy przygodowe.