Czym jest dziś sukces w górach?

– Piętnaście lat na tej górze i mam dość. I'm done. To moja ostatnia wyprawa z klientami. Może jeszcze tu wrócę, ale tylko dla siebie, ale nie ze zorganizowaną grupą – powiedział mi Gabriel, znajomy przewodnik, gdy w Nowy Rok siedzieliśmy w bazie pod Aconcaguą.

Poniższy tekst ukazał się w wydaniu nr 01(35)/2024.

Spotkałem go po raz pierwszy na Grenlandii w 2017 roku. Ja byłem pilotem polskiej grupy, którą opiekowałem się przez dwa tygodnie trekkingów i rejsów po zatokach. Gabriel był naszym przewodnikiem, znającym teren i specyfikę Arktyki. Podpatrując go, nauczyłem się kilku ważnych rzeczy. Teraz, po ponad sześciu latach, spotkaliśmy się ponownie. Tym razem obaj prowadząc naszych klientów na najwyższą górę Ameryki Południowej. Dlaczego podjął taką decyzję?

– Co roku wchodzisz na szczyt – albo i nie – z ludźmi, których interesuje tylko selfie na wierzchołku. Oczywiście nie wszyscy tacy są, ale z roku na rok przybywa tych, dla których liczy się tylko klepnięcie krzyża. Nie zależy im na niczym innym – tłumaczył mi Gabriel.

– Nie ciekawi ich cały proces wspinaczki. Nie oglądają się na to, co widać po drodze – a przecież jesteśmy w niesamowicie pięknych górach. Nie czerpią radości z tego, co ich otacza. A gdy pogoda lub ich słaba kondycja zmusza do odwrotu, są wściekli. Czasem chcą nawet zwrotu kasy. Nie przyznają się, że byli zbyt słabi lub warunki ich przerosły. Zawsze pewni siebie winią o wszystko złą decyzję przewodnika, który zna tę górę na wylot – nie krył żalu przewodnik.

Jego słowa zaskoczyły mnie kompletnie. Ale czy rzeczywiście? Od lat obserwuję rozdźwięk między sportowym a komercyjnym himalaizmem. Ten pierwszy skupia się na stylu. Ten drugi – na maksymalnym ułatwieniu klientom wejścia na szczyt, za który – jak sądzą – zapłacili. Dla wielu z tych, których opisywał mój znajomy, liczy się wyłącznie finalny punkt. Ulegli złudzeniu, że to on stanowi o sukcesie całej wyprawy, a jego nieosiągnięcie to klapa całego przedsięwzięcia. Potrzebują takiego sukcesu, gdyż to on najłatwiej karmi ego.

Czy jednak to szczyt decyduje o sukcesie? Jeśli powiesz sobie, że liczy się tylko on, cała reszta przestaje mieć znaczenie. Miesiące przygotowań, treningi, wędrówka do bazy – prowadząca czasem wśród najpiękniejszych gór, jakie zobaczysz w życiu – oraz cały proces wspinaczki tracą znaczenie. Twój wysiłek przestaje się liczyć. Rzeczy, których nauczyła Cię góra o Tobie, tracą znaczenie. I wreszcie pozwalasz sobie myśleć, że Ty i Twoje wysiłki są warte tyle, co szczyt, na którym stajesz.

Jeśli wędrówki długodystansowe nauczyły mnie czegoś, to z pewnością faktu, że na końcu każdego długiego szlaku nic nie czeka. Nie istnieje objawienie, którego tam doświadczam. Wszystko co ważne we mnie i dokoła mnie, wydarza się w nieskończonym zbiorze drobnych momentów, które składają się na godziny i dni wyprawy. Meta jest tylko punktem na mapie.

Może więc pora ponownie zdefiniować, czym jest sukces w górach? Następnym razem, idąc na szczyt lub przechodząc długi szlak, warto łapać momenty i cieszyć się z chwili. Nie przywiązywać do myśli, czy uda się wejść na odległy cel, gdyż droga do niego jest ważniejsza i nauczy Cię więcej, niż krótka jak mgnienie oka obecność na wierzchołku.

Jak napisał w swojej książce Yvon Chouinard, założyciel firmy Patagonia: „Celem wspinaczki na dużą, niebezpieczną górę powinno być osiągnięcie jakiegoś duchowego lub osobistego rozwoju, ale to się nie stanie, jeśli zepsujesz cały proces”.

Dobry alpinista wspina się dla wyniku. Najlepszy alpinista wspina się dla radości, jaką daje sam proces wspinania.