Idziesz w góry, to nie zostawiaj po sobie śladu. O czym warto wiedzieć podczas biwakowania

Uwielbiam biwakować. Noc spędzona przy szlaku pozwala na głębszy i pełniejszy kontakt z naturą. Jednak związana z tym logistyka wymaga nieco przygotowań i doświadczenia, by biwak był okazją do wypoczynku, a nie dodatkowym obciążeniem pełnym obowiązków.

Tym razem mniej niż na samych narzędziach skupimy się na zachowaniach promujących świadome i odpowiedzialne korzystanie z przyrody. Dbając przy tym o minimalizację wpływu człowieka na środowisko naturalne. Omówimy bowiem zasady Leave No Trace i okrasimy je garścią własnych porad. Przedstawimy jak najprościej i najwygodniej znaleźć komfortowe i w pełni legalne miejsce biwakowe.

Kurtka Dynafit Radical Gore-Tex
Lekka, wodoszczelna kurtka Dynafit w kilku wersjach kolorystycznych. Sprawdzi się podczas różnorodnych aktywności i zmiennych warunków na szlaku. Materiał: Gore-Tex C-Knit w kluczowych miejscach dla wytrzymałości oraz Gore-Tex Active dla oddychalności. Kurtka posiada otwory wentylacyjne, kompatybilny z kaskiem kaptur, cztery obszerne kieszenie, odblaskowe detale, regulowane mankiety i dół. W skrócie – gwarancja niezawodności i dopasowania nie tylko dla górskich survivalowców.
Cena: 2299,99 zł

LNT - Nie zostawiaj śladu

Ruch Leave No Trace narodził się w USA w latach 80., w odpowiedzi na rosnące zainteresowanie turystyką i aż pięciokrotny wzrost liczby odwiedzających parki narodowe w 20-letnim okresie. Początkowo regulacje obejmowały zakazy biwakowania poza wyznaczonymi miejscami, ograniczenie liczebności grup i aż 75(!) reguł/zasad, którymi powinien kierować się świadomy turysta. Wraz z biegiem lat, wzrostem popularności i zaangażowaniem coraz większej ilości turystów zestaw zasad skondensowano do siedmiu. Oto one.

1. Przygotuj się i planuj z wyprzedzeniem
   
   Przed wyjściem w teren przemyśl dobrze, czego możesz się spodziewać, by uniknąć niespodzianek. Sprawdź, czy planowana trasa biegnie przez rezerwaty lub parki narodowe, gdzie zabronione jest nie tylko biwakowanie, ale też przebywanie po zmroku. Przygotuj się na warunki pogodowe gorsze niż prognozowane. Przed wyruszeniem przepakuj prowiant, co pozwoli większość śmieci zostawić w domu. Unikaj zatłoczonych szlaków, wybierając mniej uczęszczane - tak samo podchodź do terminów wyjazdów. Sprawdź również, czy wybrana trasa nie jest czasowo zamknięta, np. z uwagi na remont szlaku, porę roku, zagrożenie pożarowe lub okres lęgowy zwierzyny na danym obszarze.
    

2. Podróżuj i biwakuj na odpowiednim podłożu
   
   Nie schodź ze szlaków, a przygotowując się do biwaku staraj się wybierać połacie terenu o podłożu trwałym, trudnym do uszkodzenia oraz takim, na którym ślady bytności będą wyłącznie tymczasowe. Będąc nad wodą rozbij się nieopodal, jednak nie w bezpośredniej bliskości, zachowując co najmniej 60 metrów od linii wody. Pamiętaj, że najlepsze miejsca biwakowe to te, które znajdujesz, a nie tworzysz nowe. Jeśli czujesz potrzebę ingerencji w naturę, to być może warto poszukać innej lokalizacji. Biwakując w dziewiczym terenie większą grupą rozpierzchnijcie się nieco, to również pomoże zminimalizować wpływ na środowisko i pozostawione po sobie ślady. 
    

3. Pozbądź się odpadów w odpowiedni sposób

   Jeśli dałeś radę przynieść pełne opakowanie, to zabranie pustego jest dużo prostsze, prawda? Weź to pod uwagę już na etapie pakowania i zrezygnuj z produktów, po których sprzątanie będzie czasochłonne i problematyczne. Wypracuj swój system zarządzania śmieciami, np. małe papierki zawsze do lewej kieszeni, większe odpady zawsze do worka przy plecaku. 
    

   Tam, gdzie to możliwe, korzystaj z infrastruktury sanitarnej napotkanej po drodze, by zmniejszyć ilość odpadów zostawionych w terenie. Przygotowując się do “dwójki” w terenie zadbaj przede wszystkim o wykopanie odpowiedniego dołka (w tym celu warto zabrać ze sobą małą łopatkę ogrodniczą) o głębokości 15-20 cm, oddalonego co najmniej o 60 metrów od źródeł wody. Po zakończonym procesie zamerdaj w dołku patykiem, zakop i zakamufluj go z wierzchu. Chusteczki i papier toaletowy zabierz ze sobą w szczelnym worku strunowym. Mało co szpeci krajobraz tak jak “papierzaki”.
    

   Korzystając z detergentów do higieny lub mycia naczyń, nie rób tego w bezpośredniej bliskości wody. Nawet środki oznaczone jako biodegradowalne zmieniają napięcie powierzchniowe wody, zaburzając harmonię i negatywnie wpływając na środowisko. Nabierz więc wodę, odejdź z nią co najmniej 60 metrów od źródła oraz szlaku i tam rób swoje.
    

4. Zostaw to, co znajdziesz, w takim stanie, w jakim to zastałeś
   
   Zabieraj tylko zdjęcia i wspomnienia. Rośliny, kamienie i inne elementy zostaw w spokoju i nie czuj się w obowiązku czynić sobie dziczy poddaną. Ta zasada jest bowiem ściśle powiązana z rodzajem uprawianej turystyki. Nawołuje do rezygnacji z traperskich i pionierskich sposobów przygotowania biwaku, popularnych m.in. w środowiskach bushcraftowych. Budowanie szałasów czy ekranów odbijających ciepło ogniska, praca piłą i siekierą - na to wszystko jest czas i miejsce, lecz nie w lasach dostępnych publicznie i przeznaczonych do wspólnego korzystania. 
    

5. Uważnie posługuj się ogniem i ograniczaj jego użycie
   
   Ogniska pal tylko w miejscach do tego wyznaczonych, używając wyłącznie suchego, martwego drewna, które jesteś w stanie połamać rękoma, bez użycia narzędzi. Nie pozostawiaj ognia bez nadzoru i dopilnuj, by cały opał spalił się na popiół, który po wystygnięciu możesz sprzątnąć.
    

   Jeśli nie jesteś w stanie rozpalić ogniska, po którego ugaszeniu nie pozostanie żaden ślad, musisz jeszcze poćwiczyć. Nie pal ognia większego niż potrzebujesz, opanuj sztukę rozsądnego dysponowania paliwem. Jako alternatywę rozważ zabranie lekkiej kuchenki do gotowania oraz lampy kempingowej lub świeczki.
    

6. Szanuj zwierzynę i jej siedliska
   
   Zwierzęta obserwuj wyłącznie z oddali. Nie płosz ich, nie dokarmiaj, nie zachęcaj do kontaktów z ludźmi. Zaburza to ich naturalne zachowania i wystawia na wiele nowych niebezpieczeństw. Zadbaj o odpowiednie zabezpieczenie prowiantu oraz resztek jedzenia, które mogą przyciągnąć zwierzynę do obozowiska. Kluczowe na przestrzeni roku momenty to okresy godowe, gniazdowania, wychowywania młodych oraz zima. 
    

7. Miej na względzie dobro innych turystów
   
   Szanuj współużytkowników szlaku, odnoś się do nich w sposób, w jaki sam chciałbyś być traktowany. Bądź uprzejmy, gdy to możliwe ustępuj pierwszeństwa na wąskich ścieżkach i w miejscach trudnych technicznie. Przerwy i biwaki organizuj nie w bezpośredniej bliskości szlaku. Zrezygnuj z puszczania muzyki, krzyków i hałasu - niech królują dźwięki natury.

Poncho Helikon-Tex Swagman Roll
Swagman to w slangu australijskim wędrowny pracownik. Ktoś na wzór amerykańskiego kowboja lub trapera wykonującego prace na pograniczu. Z tym że australijski traper chodził pieszo. Cały swój dobytek nosił zawinięty w tak zwany Bedroll. Swagman Roll® to ukłon w stronę traperów, którzy musieli spędzać zimne poranki owinięci w koce. Ale nasz produkt nie pozwoli zmarznąć. Wykonany został z cienkiego nylonowego materiału, między którym znajduje się jedno z najlepszych sztucznych wypełnień Climashield® Apex™. Swagman Roll® nie jest też zwykłym kocem. To wielofunkcyjne narzędzie, które sprawdzi się wszędzie tam, gdzie potrzeba ciepła. Może być spięty z ponchem, może być samodzielnym śpiworem, kocem, quiltem pod hamak, może służyć jako drugi śpiwór docieplający lub jako wkładka. Ale najważniejsze jest to, że można z niego stworzyć improwizowaną kurtkę.
Cena: 579,00 zł

Zabierz ze sobą odpowiedni sprzęt

Każde zadanie, którego się podejmujemy, jest przyjemniejsze, gdy do dyspozycji mamy odpowiednie narzędzia. Najcenniejsze z nich, nie dla każdego oczywiste, a podnoszące wygodę biwakowania i zmniejszające ilość generowanych odpadów to:
 

• Porządne pojemniki na wodę. Podręczna butelka około litra pojemności wykonana z tritanu (lub stali) uzupełniona drugim, miękkim zbiornikiem o pojemności 2-4 litrów to prosty, efektywny i bardzo uniwersalny zestaw, który warto dodatkowo uzupełnić filtrem do wody. 
   

• Kuchenka na paliwa płynne. Mam tu na myśli zarówno ekspedycyjne palniki wielopaliwowe, działające m.in. na benzynie, oraz małe kuchenki spirytusowe (najpopularniejszym przykładem jest klasyczna, szwedzka Trangia). W kontraście do kuchenek na kartusze gazowe pozyskanie paliwa w podróży jest dużo prostsze, przed każdym wyruszeniem w teren możecie uzupełnić zapas w zbiorniku do pełna, a z biegiem czasu nie tworzycie sterty pustych kartuszy.
   

• Lampa obozowa. Światło w naturalny sposób wyznacza przestrzeń i przyciąga ludzi. Komfortowy biwak wymaga oświetlenia, które pozwoli na sprawne wykonywanie czynności obozowych (np. gotowanie) we wspólnej strefie bez używania latarek czołowych i wzajemnego oślepiania.
   

• Worek na śmieci wielokrotnego użytku. Doskonale w tej roli sprawdza się rolowany worek, z możliwością dopięcia go z wierzchu plecaka. Rolowane zamknięcie jest wygodne w obsłudze, zapewniając przy tym wodoszczelność oraz zatrzymując zapachy.

Składana butelka HydraPak Stash Bottle 1L Malibu Blue
Składana butelka Stash Bottle o pojemności 1 litra od HydraPak to rewolucyjne rozwiązanie dla aktywnych osób. Jej innowacyjny design umożliwia składanie do niewielkich rozmiarów po opróżnieniu, co sprawia, że łatwo ją można schować do plecaka czy kieszeni. Idealny zamiennik plastikowej butelki. Kiedy jest pusta, zajmuje minimalną przestrzeń, co czyni ją idealną do podróży, wędrówek górskich, czy treningów na siłowni. Wykonana z trwałego materiału, jest odporna na wstrząsy i uszkodzenia mechaniczne. Dzięki wygodnemu ustnikowi picie z niej jest proste i komfortowe. Butelka Stash Bottle to niezawodny towarzysz, który zawsze zapewnia odpowiednie nawodnienie podczas podróży.
Cena: 125,99 zł

Nie zapominaj o przepisach

W Polsce w Lasach Państwowych biwakować legalnie można wyłącznie na terenach wyznaczonych w ramach programu ZWL - “Zanocuj w lesie”. Do dyspozycji turystów udostępniono przeszło 600 tysięcy hektarów w ponad 420 nadleśnictwach. Biwak nie wymaga zgłoszenia, jeśli w jednym miejscu nie przebywasz więcej niż dwie noce lub grupa nie jest liczniejsza niż 9 osób. W przeciwnym wypadku konieczny jest kontakt z nadleśnictwem.

Należy pamiętać, że bez względu na to, jakiego sprzętu będziemy używać do wypoczynku, nie może on niszczyć drzew, krzewów oraz runa leśnego. Utrzymany jest także zakaz używania otwartego ognia poza wyznaczonymi do tego miejscami. Natomiast od prawie blisko półtora roku na terenach ZWL w wielu nadleśnictwach dozwolone jest odpowiedzialne używanie kuchenek gazowych. 

Życzę Wam wielu udanych biwaków na łonie natury. One nie są zabronione, ale szanujcie przestrzeń, w której jesteście gośćmi.

GDZIE NOCOWAĆ W LESIE

Najwygodniejszymi sposobami sprawdzenia lokalizacji obszarów ZWL jest skorzystanie ze strony www.bdl.lasy.gov.pl/portal/mapy lub aplikacji mobilnej mBDL (dostępna w wersji Apple oraz Android).

Jeśli domyślnie nie widzicie zaznaczonych na pomarańczowo obszarów, konieczne jest kliknięcie “Mapy BDL > Mapa zagospodarowania turystycznego”.

Osłona Jack Wolfskin Moonshadow
Moonshadow to osłona typu żagiel wykonana głównie z materiałów pochodzących z recyklingu, która podczas wypraw zapewnia niezawodny dach nad głową i osłania przed niekorzystnymi warunkami pogodowymi. Podczas noclegu zmieszczą się pod nim co najmniej cztery osoby. Dzięki formie czworokąta to zadaszenie jest zawsze dobrze napięte, a wszystkie punkty naciągu są dodatkowo wzmocnione.
Cena: 699,99 zł

Siedem ważnych zasad