Śpiwory puchowe - wszystko, co trzeba wiedzieć biwakowaniem. Poradnik na zimę

Dobry, zimowy śpiwór puchowy to spory wydatek. Ale gdy dokonamy dobrego wyboru, będzie nam służył nawet kilkadziesiąt lat!

Poniższy tekst ukazał się w wydaniu nr 01(35)/2024.

Tekst Rafał Buczek

Outdoorowe działania w warunkach zimowych niosą za sobą wiele satysfakcji i mogą być naprawdę niezapomnianym przeżyciem. Pokryty śniegiem krajobraz zyskuje wyjątkowy urok, szlaki górskie zimą zmieniają swój przebieg, a do tego to czas na skitury, biegówki czy splitboard (deska snowboardowa, którą dzięki specjalnej konstrukcji można podzielić pionowo na dwie części).

Jednak wraz z ekscytacją, wynikającą z pierwszych biwaków w minusowych temperaturach, idzie również wyższe ryzyko. Silny wiatr oraz niskie wskazania na termometrach nie wybaczają błędów. Głęboki śnieg może wyraźnie wydłużyć czas dotarcia do miejsca biwaku oraz rozbicia namiotu, a szybko zapadający zmierzch dodatkowo nie ułatwia zadania. Dlatego tak ważny jest wybór odpowiedniego wyposażenia. Dobrze dobrany śpiwór zapewni Ci bezpieczeństwo podczas snu i umożliwi regenerację przed kolejnym wymagającym dniem w górach.

Marmot Palisade
Śpiwór puchowy Marmot Palisade to niezastąpiony towarzysz podczas zimowych wypraw. Dzięki doskonałej izolacji termicznej zapewnianej przez naturalny puch gęsi, utrzymuje ciepło nawet w ekstremalnych warunkach do -21°C. Solidne wykonanie śpiwora oraz trwałe materiały takie jak nylon sprawiają, że jest on wytrzymały, a splot ripstop jest zapewnieniem zwiększonej odporności na rozdarcia. Zastosowano w nim również specjalną impregnację Down Defender™, która zmniejsza wrażliwość na wilgoć, opóźniając namakanie. Model ten cechuje się lekkością i kompresyjnością, co ułatwia jego transport podczas wędrówek. Zestawiając wygodę, ochronę przed zimnem i praktyczność, stanowi on doskonały wybór dla miłośników outdooru.
Cena: 1579,99 zł

Puchowy czy syntetyczny?

Wybór rodzaju wypełnienia śpiwora to pierwsza i najważniejsza decyzja. Warto wiedzieć, że tym co sprawia, że jest nam ciepło w trakcie snu, okazuje się powietrze. Bardzo słabo przewodzi ciepło, co powoduje że jest wyjątkowo dobrym izolatorem, kluczowe jest jednak by je ustabilizować.

Właśnie w tym celu śpiwory oraz odzież wypełniamy puchem lub ociepliną syntetyczną. Puch jest naturalnym materiałem pochodzenia zwierzęcego, który jest niezwykle lekki i charakteryzuje się wyjątkowo dużą objętością w stanie luźnym. Do tego może być wielokrotnie kompresowany do niewielkich rozmiarów bez ryzyka uszkodzenia. Brzmi idealnie, prawda? Niestety, kiedy puch jest mokry, traci swoje wyjątkowe parametry, zbijając się w wilgotne, puchowe kulki. Aby tego problemu uniknąć, pamiętaj o dwóch zasadach: nigdy nie kompresuj wilgotnego śpiwora i susz go na słońcu podczas pakowania czy w trakcie postoju.

Właściwości ocieplin syntetycznych są niejako przeciwieństwem puchu. Jest to materiał cięższy i jego stopień kompresji nie należy do wysokich, jednak nawet całkowicie mokry, izoluje na praktycznie takim samym poziomie jak wtedy, kiedy jest suchy. To zatem bardzo dobry wybór w zastosowaniach militarnych lub wyścigowych, kiedy nie ma czasu albo możliwości, by zadbać o sprzęt. Śpiwór syntetyczny, który byłby w stanie zapewnić komfort w trakcie zimowych nocy, kiedy temperatura będzie oscylowała w okolicach -10 stopni Celsjusza, będzie ciężki i duży nawet po kompresji. Dlatego optymalny wybór to:

Puch

Używany w branży outdoor może być pochodzenia kaczego lub gęsiego. Wyjątkowo ceniony jest natomiast polski puch pochodzący od specyficznego gatunku gęsi kołudzkiej, hodowanej jedynie w Polsce! Jednostką, jaką używa się do przedstawienia sprężystości puchu, są „cubic inches”, czyli cale sześcienne. Podane w opisie 850 cuin (lub 850 FP) informuje o tym, jaką objętość zajmuje jedna uncja próbki puchu. W skrócie można powiedzieć, że im wyższa liczba tym lepiej, w szczególności jeśli szukasz śpiwora ultralekkiego. Jako wypełnienie zimowych modeli puchowych najczęściej stosuje się puch o sprężystości 700-850 FP.

Cumulus® Teneqa 700
Jeden z najlżejszych i najbardziej zaawansowanych puchowych śpiworów zimowych. Wykonany z topowej tkaniny Pertex® Quantum i wypełniony etycznie pozyskiwanym polskim puchem gęsim o sprężystości 850 FP, posiada niezwykle zaawansowaną i przemyślaną konstrukcję. Jeśli planujesz zimowe biwaki i potrzebujesz sprzętu najwyższej klasy ten śpiwór zapewni Ci komfortowy odpoczynek podczas mroźnych nocy.
Cena: 1 999 zł

Drugi istotny parametr to stosunek puchu do pierza. Podawany często w formie zapisu np. 96/4 czyli 96 proc. puchu oraz 4 proc. piór. Oczywiście, im zawartość procentowa puchu wyższa, tym izolacja puchowa w śpiworze jest wyższej jakości.

Mówiąc o puchu, szczególnie w przypadku zimowych śpiworów puchowych, warto wspomnieć o puchu hydrofobowym. Jest to całkowicie naturalny puch poddawany na jednym z etapów produkcji kąpieli w środku hydrofobowym, która zmniejsza jego wrażliwość na wilgoć. W Polsce jest to surowiec oferowany przez określonych producentów od minimum dziewięciu lat, na świecie jeszcze dłużej. Na tym etapie jest to produkt wysoce dopracowany i charakteryzujący się wielosezonową trwałością.

Salewa Diadem Warm Responsive
Diadem Warm marki Salewa to śpiwór o alpejskim kroju, z funkcjonalnie przyciętym kapturem, zapewniający maksymalną efektywność termiczną przy minimalnej wadze. Posiada 500 gramów wysokiej jakości gęsiego puchu 90/10 o minimalnej mocy wypełnienia 750 cuin, co przekłada się na komfort przy temperaturze do -10° C. Granica to -26° C. Maksymalny wzrost: 185 cm. Waga: 1090 g. Wypełniony puchem zgodnym ze standardem Responsible Down Standard (RDS).
Cena: 2499,90 zł

Tkaniny

Podczas snu organizm człowieka potrafi wypocić około 0,5 l wody, która w idealnym świecie powinna opuścić nasz zestaw do spania. Dlatego tkanina, z której wykonany jest śpiwór powinna przede wszystkim charakteryzować się wysoką oddychalnością. Czy to oznacza, że musisz zrezygnować z wodoszczelnej tkaniny zewnętrznej? Nic bardziej mylnego! Dla przykładu tkanina Pertex® Quantum Pro, pokryta ultracienką membraną, osiąga wartości wodoszczelności na poziomie jedynie 1000 mm, oferując jednocześnie najwyższe możliwe parametry oddychalności.

Kolejną ważną cechą jest puchoszczelność tkaniny, zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej. Jest to parametr, który producent wysokiej jakości materiałów jest w stanie przedstawić dość dokładnie wraz ze specyfikacją, w jaki sposób on został osiągnięty. Unikaj tkanin pokrywanych dodatkowo np. akrylem, ponieważ powłoki tego typu, nawet jeśli zwiększają poziom puchoszczelności, obniżają oddychalność tkanin.

Konstrukcja śpiwora i jego wymiary

Szukając śpiwora przeznaczonego do użytku w niskich temperaturach, z pewnością warto szukać takiego o kształcie mumii, który jest bardziej dopasowany i jednocześnie efektywny pod kątem termoizolacji. Jeśli planujesz spać w śpiworze w odzieży puchowej (co, pomimo wielu powtarzanych mitów, wcale nie jest błędem!) lub chcesz używać cieńszy śpiwór letni wewnątrz, wybierz krój bardziej obszerny. Dodatkowe miejsce wewnątrz śpiwora puchowego przyda się również do tego, by schować wrażliwe na chłód elementy wyposażenia, jak wszelkie baterie lub kartusz z gazem.

Mountain Equipment Helium 800
Najcieplejszy przedstawiciel kolekcji Helium, czyli najbardziej wszechstronnej serii śpiworów puchowych Mountain Equipment. Anatomiczny krój typu Alpine oraz ergonomicznie rozłożone wypełnienie, na które składa się blisko 800 g kaczego puchu zapewnia ciepło nawet przy bardzo niskich temperaturach (Comfort -8º C; Comfort Limit -15º C; Extreme -36º C). Zbudowany z pięciu niezależnych komór kaptur posiada duży zakres regulacji i zintegrowany, wewnętrzny kołnierz. Dwukierunkowy zamek ma łączną długość 140 cm i został dodatkowo zabezpieczony przed przypadkowym otwarciem poprzez system Lode Lock. Śpiwór oferowany jest w wersji męskiej oraz damskiej.
Cena: 2429,99 zł

Warto też zwrócić uwagę na wewnętrzną konstrukcję śpiwora. W śpiworach zimowych najczęściej stosowane są komory o konstrukcji V lub trapezu. Moim zdaniem komory o konstrukcji V, to idealny kompromis pomiędzy masą wewnętrznej konstrukcji a wysoce efektywną stabilizacją puchu. Natomiast komory w kształcie podwójnego H używa się w najbardziej zaawansowanych śpiworach ekspedycyjnych, wypełnianych nierzadko nawet 1500 g puchu!

Footbox oraz kaptur

Kaptury śpiworów mogą się znacznie różnić od siebie, jako że jedni wolą kaptury mniejsze, inni obszerniejsze. Jego regulacja powinna być wygodna i możliwa podczas leżenia w śpiworze. Wartą rozważenia opcją jest zastosowanie odpornej na wilgoć tkaniny w okolicach otworu na twarz. Takie rozwiązanie pomoże chronić puch przed wilgocią pochodzącą z Twojego oddechu, gdy śpisz.

Footbox jest obszarem śpiwora odpowiedzialnym za izolację termiczną stóp, więc powinien być wystarczająco obszerny, a jego konstrukcja musi brać pod uwagę anatomiczne ułożenie stóp w trakcie snu. Najlepsi producenci, jako opcję dodatkową, oferują umieszczenie większej ilości puchu w okolicach stóp, w celu podwyższenia poziomu termoizolacyjności w tym kluczowym miejscu.

Biopod Down Hybrid Ice Cold – Grüezi Bag
Hybrydowy śpiwór ze specjalną budową komór i kołnierzami, zapobiegającymi utracie ciepła oraz dodatkowym demontowalnym pakietem grzewczym w nogach, zasilanym z USB. Mieszanka gęsiego puchu (630 g (90/10)), z certyfikatem RDS i norweskiej wełny lavalan®, poprawia właściwości termiczne i zmniejsza wrażliwość na wilgoć. Dwukierunkowy zamek, kieszeń na drobiazgi i antypoślizgowe pasy, poprawiają komfort.
Cena: 2729 zł

Zamek

Zamek błyskawiczny, umożliwiający wygodne wejście i wyjście ze śpiwora, jest równocześnie miejscem, gdzie mogą występować największe straty ciepła. Stąd w śpiworach zimowych stosuje się izolujące zamek tuby puchowe. Innym sposobem jest kompromis, polegający na skróceniu zamka głównego.

Nie ma nic gorszego niż siłowanie się z wcinającym się w cienki materiał suwakiem zamka, kiedy na zewnętrz silnie wieje, a temperatura oscyluje w okolicach -15 stopni Celsjusza. By zapobiec takim sytuacjom, renomowani producenci zabezpieczają suwaki zamków specjalnymi nakładkami, stosując dodatkowo sztywne listwy chroniące materiał wewnętrzny.

Cumulus® Alaska 1300
Niezawodny śpiwór puchowy, wykonany z wytrzymałych materiałów i wielokrotnie przetestowany w wymagających, mroźnych warunkach. Izolację zapewnia etycznie pozyskiwany polski puch gęsi 700 FP. Wyjątkowo solidna 53-gramowa tkanina Pertex® Quantum, zaawansowane komory w kształcie podwójnego „H” oraz podwójnie chroniony zamek zapewnią ochronę przed zimnem i pozwolą na regenerację podczas zimowych wypraw.
Cena: 2 059 zł

Kołnierz termiczny

Jest to element niezbędny w śpiworze zimowym. Kołnierz termiczny to nic innego jak dodatkowa, regulowana komora puchowa, którą można zapiąć dookoła szyi w trakcie snu, odpowiednio ją regulując. Kołnierz ma za zadanie dodatkowo zabezpieczyć wnętrze śpiwora przed ucieczką ciepłego powietrza na zewnątrz, co jest kluczowe w trakcie mroźnej nocy.

Kołnierze puchowe mogą być zapinane na rzep lub nap. To pierwsze rozwiązanie powinno mieć dodatkową opcję zabezpieczenia twardej jego części tak, by nie uszkadzała delikatnej odzieży termicznej, kiedy kołnierz nie jest używany.

Jack Wolfskin Wolftrail Down -7
Śpiwór puchowy zapewniający niezawodne ocieplenie podczas wypraw w komforcie do 0°C. Jest wykonany głównie z materiałów pochodzących z recyklingu i wypełniony wysokogatunkowym, certyfikowanym puchem. Kształt mumii oraz kołnierz termiczny gwarantują zatrzymywanie ciepła. Kaptur z dodatkowym ocieplaczem na twarz jest wyposażony w odporną na działanie wilgoci izolację PRIMALOFT. Temperatura T Comf: 0 °C, T lim: -7 °C, Temperatura ekstremalna: -24 °C.
Cena: 1 499 zł

Podsumowanie

Dobry, zimowy śpiwór puchowy to spory wydatek, więc moja ostatnia podpowiedź to wybór zaufanego, krajowego producenta. Zwróć uwagę, czy bierze on pełną odpowiedzialność nie tylko w momencie sprzedaży, ale również w przyszłości. Warunki w terenie są nieprzewidywalne, dlatego solidna gwarancja oraz pomoc wykraczająca poza standardową obsługę, a w razie konieczności możliwość naprawy, jest w tym przypadku bardzo istotna – pozwoli cieszyć się nowym śpiworem przez kilkadziesiąt lat jego używania!

W wydaniu drukowanym ten artykuł znajdziesz pod tytułem "Nie zamarznąć pod namiotem".