Jak zapewnić sobie najwyższy komfort na szlaku - wybierz najlepszą odzież i akcesoria na wędrówkę i biwak.

Jesień to moja ulubiona pora na wędrówki z plecakiem. Szlaki są zdecydowanie mniej oblegane niż latem, a niższe temperatury sprzyjają komfortowemu przebywaniu na łonie natury. 

Poniższy tekst ukazał się w wydaniu specjalnym nr WS 03/2023 (JESIEŃ).

W tym tekście przedstawię Wam kilka podpowiedzi, jak zapewnić sobie możliwie najwyższy poziom komfortu przy zachowaniu jak najlżejszego, a przy tym prostego w obsłudze, ekwipunku. Słowa te piszę w hamaku, przemierzając z plecakiem szwedzki szlak długodystansowy Upplandsleden.

Odzież

Przede wszystkim warstwy. Kluczowe jest dobranie poszczególnych elementów garderoby tak, by w zmieniających się warunkach sterować termiką przez dokładanie i zdejmowanie zewnętrznych warstw. Planując, co zabierzecie rozważcie, trzy scenariusze: marsz, biwak, załamanie pogody. Mój preferowany zestaw na temperatury około 10 – 20 stopni Celsjusza to:

Dół

• lekkie szorty biegowe z zintegrowaną wkładką (bez bielizny pod spodem),

• cienkie spodnie zewnętrzne. Idealnie jeśli mają na dole zamki, umożliwiające ich założenie bez ściągania butów,

• bokserki z wełny merino.

W cieplejsze dni idę w szortach, spodnie zakładam okazjonalnie na wierzch, celem dogrzania lub ochrony przed komarami i roślinnością. Gdy jest chłodniej używam bokserek oraz spodni, szorty lądują w plecaku - decyzję podejmuję rano przed wyruszeniem na szlak. Gdy szykuje się gorsza pogoda, zabieram długie spodnie i zewnętrzne spodnie membranowe. Założenia pozostają te same.

Góra

• t-shirt (lub longsleeve) z wełny merino,

• lekka bluza polarowa,

• minimalistyczna kurtka przeciwwietrzna, tzw. windshirt, czyli po polsku wiatrówka.

Kurtka Dynafit Alpine Reflective Jacket
Nowa kurtka od Dynafit z odblaskowym wzorem na rękawach stanowi idealne połączenie oddychalności i ochrony przed wiatrem przy zachowaniu optymalnej elastyczności pozwalającej na swobodną pracę ramion. Zastosowany lekki, izolujący materiał wzmocniony został wiatroodpornym nylonem w strefie barków i na klatce piersiowej, by jeszcze lepiej odpierać mroźne podmuchy. Z kolei perforacje na plecach skutecznie uwalniają nadwyżki ciepła, zapobiegając tym samym przegrzaniu. Sportowy krój z elastycznymi wykończeniami mankietów i dolnego brzegu sprawia, że kurtka jest niezwykle komfortowa w noszeniu i nie podwija się podczas aktywności. Całości dopełniają dwie zapinane na zamek kieszenie na najważniejsze akcesoria oraz dopasowany, chroniący przed zimnem kaptur.
Cena: 819 zł

Dlaczego wełna? W cieplejszych porach roku chętniej sięgam po mieszanki wełniano-syntetyczne - schną szybciej i absorbują mniej wilgoci. Jednak jesień to doskonały czas, by w pełni rozkoszować się zaletami bielizny wykonanej w 100 proc. z wełny, cenionej przede wszystkim za naturalne własności antybakteryjne. Wełniana odzież jest po prostu bardzo oporna w łapaniu zapachów wskutek przepocenia. Żaden inny materiał nie zapewni Wam tyle komfortu w czasie wielodniowej wędrówki, choć ma też swoje wady (umiarkowana trwałość mechaniczna, powolne schnięcie, dość wysoka cena zakupu). Polecam wyciągnięcie materiału spod klamry pasa biodrowego plecaka. To pierwsze miejsce, gdzie pojawiają się przetarcia. Do aktywności celuję w gramaturę 150-190 g/m2.

Jaka bluza? Moim ulubionym materiałem w tym segmencie jest Polartec Alpha, który doczekał się już kilku alternatyw, m.in. TNF Futurefleece. Są to materiały o przestrzennej strukturze, zbudowane z samego syntetycznego "włosia", pozbawione materiału bazowego, przez co oglądane pod światło sprawiają wrażenie "ocieplanej moskitiery". Ich największą zaletą jest niska masa i niespotykane wcześniej zdolności do bardzo sprawnego odprowadzania nadmiaru ciepła i wilgoci. Doskonała oddychalność wiąże się ze znikomą zdolnością do zatrzymywania wiatru, więc taką bluzę musimy przykryć kurtką zewnętrzną, by uniknąć przewiania i wychłodzenia na otwartych przestrzeniach. Taka bluza doskonale sprawdza się również jako warstwa dogrzewająca w czasie snu.

Windshirt. Lekka (średnio 100-180g), minimalistyczna w kroju kurtka, najczęściej wykonana w 100 proc. z nylonu. W porównaniu do kurtek membranowych nie jest wodoszczelna, odwdzięcza się za to odczuwalnie wyższą paroprzepuszczalnością. Choć na rynku znajdziecie wiele podobnie wyglądających modeli, to większość z nich nie nadaje się do ciągłej aktywności z uwagi na zbyt gęsty splot materiału - doskonale chronią przed wiatrem, lecz w efekcie łatwo się w nich przegrzać. Jedną z najlepszych tkanin w tym segmencie jest Pertex Quantum Air, specjalnie zaprojektowany tak, by zachować kompromis między blokowaniem wiatru i oddychalnością. 

Buty Chiruca Tirreno Boa
Tegoroczna nowość w kolekcji Chiruca z linii Multifunction. Uniwersalny model o nowoczesnym i ciekawym designie, z cholewkami z lekkich materiałów syntetycznych i tekstylnych o podwyższonej oddychalności
oraz membraną Gore-Tex, która gwarantuje wodoszczelność. Buty posiadają nowatorski system sznurowanie BOA – aby „zawiązać” but wystarczy pokręcić kółkiem, natomiast aby go „rozwiązać” kółko trzeba pociągnąć do góry. Podeszwa Vibram Exmoor Megagrip charakteryzuje się bardzo dobrą wytrzymałością i przyczepnością w niemal każdych warunkach. Waga 372 g, dostępny w 2 wersjach kolorystycznych, rozmiary od 38 do 47.
Cena: 699 zł

Biwak

Odzież biwakowa służy do biwakowania - koniec i kropka. Poza sytuacjami awaryjnymi warto trzymać się tego reżimu, bo (względnie) czysty komplet do założenia po całym dniu jest tego po prostu wart. W jego skład wchodzą:

• koszulka z długim rękawem z wełny merino,

• kalesony z wełny merino,

• ciepłe skarpety (z dużą zawartością wełny oczywiście),

• sweter lub kamizelka puchowa,

• szorty puchowe, jeśli temperatury w nocy zbliżają się do zera.

Zależnie od temperatur i preferencji sugeruję gramaturę wełny między 160 a 230 g/m². Skarpety do spania służą oczywiście tylko do spania, ale w ramach „nagrody” za wytrwałość można założyć je ostatniego dnia. 

Getry Dynafit Alpine Reflective Tights
Odblaskowy wzór dookoła nogawki to nie wszystko, co do zaoferowania mają nowe getry Alpine Reflective Tights: miękka, drapana strona wewnętrzna materiału sprawia, że są one nie tylko ciepłe, ale też bardzo komfortowe w noszeniu. Jednocześnie materiał znakomicie oddycha oraz pozwala na maksymalnie swobodny ruch. Getry wyposażono z tyłu w trzy kieszonki – dwie siatkowe i jedną zapinaną na zamek – w których bez problemu zmieszczą się najpotrzebniejsze drobiazgi. Pas posiada wewnętrzny ściągacz umożliwiający jeszcze lepsze dopasowanie do sylwetki.
Cena: 629 zł

Osoby nieprzekonane do kamizelek serdecznie zachęcam do ich przetestowania, sam byłem wobec tego elementu garderoby sceptyczny – zupełnie niepotrzebnie.

Na kiepską pogodę

W zależności od spodziewanych warunków i założeń (załamanie pogody można przeczekać lub uparcie przeć naprzód) zabieram kolejno:
 

• kurtkę membranową (rozsądne minimum, pozostałe podpunkty są opcjonalne),

• skarpety membranowe (do butów bez membrany),

• spodnie membranowe z długimi zamkami (pełne lub rozpinane na 9/10 długości, do biodra), co pozwala na łatwe założenie/ściągnięcie, ale też wentylację i dostęp do kieszeni pod spodem. Poza deszczem doskonale sprawdzają się również jako warstwa docieplająca,

• nieocieplane łapawice membranowe, do wrzucenia na lżejsze rękawiczki (które również warto zabrać).

Sea To Summit Ultra-Sil Nano Tarp Poncho
Poncho Ultra-Sil Nano to płaszcz przeciwdeszczowy oraz plandeka – tarp w jednym. Wykonane z ultralekkiej i w 100% wodoodpornej tkaniny Ultra-Sil Nano 15D waży zaledwie 230 g i zajmuje bardzo mało miejsca w plecaku. Idealne rozwiązanie na górskie wędrówki – płaszcz sięga do kolan, zakrywa plecak, a w razie konieczności – rozbity na kijach trekkingowych – stanowi schronienie dla 2 osób.
Cena: 499 zł

Akcesoria

Komin, chusta, buff - zabieram dwa: jeden syntetyczny, drugi wełniany. Taki duet pozwala na niezliczoną ilość kombinacji, zależnie od potrzeb. Można użyć ich jako czapki, kominiarki, osłony karku przed słońcem, opaski na oczy, miękkiego „etui” na okulary…

• stuptuty biegowe - fantastyczny dodatek do niskich butów, zdecydowanie zbyt mało rozpowszechniony w świecie trekkingowym. Zapobiegają wpadaniu do butów igieł, patyków i drobnych kamieni.

• porządna czołówka - dobra latarka czołowa to konieczność. W połowie października słońce zachodzi już ok. godz. 18, a w gęstym lesie ciemno będzie jeszcze wcześniej. W połączeniu z kiepską pogodą i zmęczeniem wystarczy jeden niepewny krok, by nabawić się poważnej kontuzji. Nawet jeśli nie planujecie wczesnych startów i późnych powrotów, miejcie w pamięci, że nie wszystko idzie zawsze zgodnie z pierwotnym planem. Sam używam mocnej latarki kątowej zasilanej jednym (wymiennym) ogniwem 18650 - to świetny kompromis masy, łatwości obsługi, czasu pracy na średnich trybach (50 - 400 lm) oraz wysokiej mocy maksymalnej ( > 2000 lm). Niezależnie od wybranego modelu, jeśli bierzecie latarkę, zawsze weźcie choć jeden komplet zapasowych baterii i pamiętajcie o zabezpieczeniu latarki przed samoczynnym włączeniem się w plecaku.

• filtr do wody - brak możliwości uzdatniania wody na bieżąco oznacza konieczność noszenia sporego jej zapasu. Jeśli tylko trasa to umożliwia, staram się nie nosić więcej niż litr, uzupełniając zapas co kilka godzin i nawadniając się porządnie "na zapas" przy każdej okazji. Litrowy softlask z filtrem uzupełniam drugą, miękką butelką o pojemności dwóch litrów. Dodatkową zaletą jest identyczny gwint w obu, co pozwala na dalsze używanie filtra nawet w wypadku uszkodzenia jego oryginalnej butelki.

• buty i skarpety - preferuję buty przeznaczone do biegów długodystansowych, obficie amortyzowanych, profilu podeszwy w kształcie kołyski. Wybierając się na szlaki trudniejsze technicznie, warto sięgnąć po coś solidniejszego - o mocniejszej cholewce wzmocnionej otokiem gumowym. Pamiętajcie o dobrym doborze rozmiaru, nie mniej niż 15 mm zapasu między długością stopy, a długością wkładki. Dwie pary skarpet do marszu to łatwo dostępny luksus. Jedna na stopach, druga schnie wyprana, i tak na zmianę.

• piłeczka do masażu - nieoczywisty przedmiot, na który zawsze znajdę miejsce w plecaku. Polecam modele wykonane z korka lub twardej pianki, są trwałe i lekkie. Najlepiej sprawdza się rozmiar 8 cm, którego używam do rozluźnienia spiętych mięśni pośladkowych oraz gruszkowatych. Popularne bywają również mniejsze piłeczki, których użyć można do masażu zmęczonych stóp. Połączcie to z rozciąganiem i dobrym snem, a będziecie zaskoczeni, jak świetnie czujecie się kolejnego dnia mimo całodniowego wysiłku.

• mata piankowa 50 x 100 cm - kawałek cienkiej karimaty docięty do tego wymiaru jest lekki i łatwy w transporcie, a przy tym wystarczający, by móc się na nim położyć, porozciągać, dogrzać zestaw do spania, położyć pod hamakiem lub ochronić materac dmuchany (na wysokości torsu) przed przebiciem. Bezapelacyjnie jest to jeden z moich ulubionych, nieoczywistych przedmiotów.

Skarpety damskie Smartwool Hike Light Cushion
Propozycja idealna dla wszystkich pań, których nogi wprost rwą się w góry. Niezależnie od pogody wygodne skarpety z wełny merino gwarantują pełne poczucie komfortu cieplnego. Z jednej strony chronią przed zimnem, z drugiej nie dopuszczają do przegrzania i pocenia się stóp. Wełna jest niezwykle miła w dotyku, z kolei po praniu schnie znacznie szybciej niż tradycyjna bawełna. Dodatek włókien syntetycznych dodatkowo poprawia wytrzymałość modelu. W konstrukcji dopasowanej do damskiej stopy zastosowano płaski szew w okolicy palców, miejscami zastosowano siateczkę wspierającą wentylację.
Cena: 129,99 zł

Rada na koniec, która pomoże Wam w pakowaniu się na dłuższe wyjścia: nie zabierajcie więcej odzieży niż jesteście w stanie założyć na siebie na raz (z wyłączeniem bielizny oraz zestawu do spania). W przeciwnym wypadku będziecie po prostu zawsze nosić ze sobą balast w postaci brudnej bluzy/koszulki/spodni.

Do zobaczenia na szlaku!

W wydaniu drukowanym ten artykuł znajdziesz pod tytułem "Nie przesadzajcie z ubraniami!".