Bezpieczeństwo w górach. TOPR i GOPR radzą na lato. O tym nie zapomnij przed wyjściem na szlak

Niemal w każdym numerze „Na Szczycie” piszemy o bezpieczeństwie na szlaku. Zorganizowaliśmy dwie konferencje edukacyjne dla dzieci i młodzieży Katowicach. Jak się jednak okazuje – świadczą o tym kolejne wypadki w górach - nigdy za wiele przypominania podstawowych zasad. Szczególnie jest to ważne w sezonie urlopowym, gdy jeszcze chętniej wyruszamy na trasę.

Planowanie zacznij w domu

Planowanie górskiej wyprawy zacznij już w domu, jeszcze zanim wyjedziesz na urlop. Wyjście na szlak to już zbyt późno, by dobrze przygotować się do trasy. Nie wspominając już o spontanicznych wyborach szlaku! Góry to nie miejsce na nieprzemyślane decyzje.

Dostosuj trasę – jej długość, przewyższenie, stopień trudności i czas przejścia - do własnych umiejętności, stopnia obycia z górami, kondycji, stanu zdrowia i warunków atmosferycznych. Wyprawa w góry to nie spacer w parku. Weź pod uwagę, że podejścia mogą Cię porządnie zmęczyć, a na zejściach dadzą o sobie znać kolana. Poza tym teren, w który się wybierasz, może być eksponowany. Zastanów się, jak się czujesz w takich miejscach. Jeśli sparaliżuje cię strach, może to zaważyć o Twoim bezpieczeństwie.

Nie idź na szlak prosto zza biurka! Przygotuj wcześniej swoje ciało do wysiłku. Możesz skorzystać z podpowiedzi, które na łamach naszego magazynu dawała trenerka personalna – Ola Owsiak (trening z Olą).

Jeszcze na etapie planowania uwzględnij zmienne czynniki, takie jak pogoda czy stan zdrowia. Dowiedz się, jakie są możliwości najszybszego zejścia w doliny, by w razie np. zbliżającej się burzy, szybko rozpocząć schodzenie. Spójrz również, czy na trasie są schroniska, a jeśli tak, to gdzie. To one mogą Ci uratować życie, gdy pogoda diametralnie się zmieni lub opadniesz z sił.

Sprawdź prognozę pogody

Dostosuj trasę do warunków atmosferycznych. Jeśli zapowiada się burzowa pogoda, rozważ rezygnację z wycieczki i przełożenie jej na inny dzień. Jeśli jesteś już na szlaku, a idzie burza, bezwzględnie zacznij schodzić.

Sprawdzaj przed wyjściem komunikaty dotyczące warunków atmosferycznych, ale też zamkniętych szlaków. Szukaj ich na stronach poszczególnych Parków Narodowych. Jeśli wybierasz się w Tatry, koniecznie zajrzyj na stronę Tatrzańskiego Parku Narodowego.

Pamiętaj, że w góry wychodzi się wcześnie rano - to nie tylko oklepany slogan. Burze latem najczęściej występują po południu, więc wczesnym wyjściem, możesz sprawić, że burza nie złapie cię na szlaku. Planując wycieczkę od rana, jest też mniejsze prawdopodobieństwo, że będziesz wracał po zmroku.

Sprawdzaj prognozę pogody na różnych portalach, w aplikacjach i na radarach. Zrób to dzień przed wyjściem w góry, ale też rano - zanim wyruszysz na szlak. Będąc już na szlaku obserwuj otoczenie – chmury, wiatr. Jeśli masz dostęp do internetu, możesz też śledzić radar pogodowy. W razie nadchodzącej burzy, nie idź dalej na szczyt.

Odpowiedni strój to podstawa

Wybierz odpowiedni strój w góry – ubranie na cebulkę z oddychających i odprowadzających nadmiar wilgoci materiałów. Nawet latem w upalny dzień zabierz do plecaka cieplejszą bluzę i kurtkę przeciwdeszczową. Jadąc latem w Tatry, zawsze pakuj do plecaka lekką czapkę i rękawiczki. W innych pasmach górskich też mogą się przydać. Nawet, gdy na dole jest upał, na szczycie może być naprawdę zimno, a dodatkowo pogoda w górach jest bardzo zmienna. Pamiętaj też o butach odpowiednich na górskie szlaki.

Nie zapominaj o właściwym spakowaniu plecaka – mapa (także ta papierowa), czołówka (nawet jeśli planujesz powrót za dnia), apteczka z folią NRC, odpowiednia ilość wody i jedzenia, naładowany telefon z zainstalowaną aplikacją „Ratunek” i wpisanym numerem ratunkowym, okulary i krem z filtrem, coś na głowę do osłony przed słońcem, kurtka przeciwdeszczowa, cieplejsza bluza. Ważne też, by nie przesadzić z rzeczami, by plecak nie był za ciężki (ale koniecznie trzeba zabrać górski „must have” - czytaj wyżej).

Używaj odpowiedniego sprzętu. Latem pomyśl o kijkach trekkingowych, które odciążą Twoje kolana i ułatwią poruszanie się. Są odpowiednie na większość polskich szlaków (beskidzkie, bieszczadzkie, karkonoskie itd.). W Tatrach używaj ich w dolinach czy do podchodzenia lub schodzenia w lesie. Jednak w trudnym wysokogórskim terenie nie chodź z kijkami. Złóż je i schowaj do plecaka lub umieść na plecaku skierowane ostrzem do dołu. Dzięki temu będziesz miał dwie ręce wolne, aby w razie potrzeby przytrzymać się skały czy sztucznych ułatwień. Na niektórych szlakach, np. na Orlej Perci, warto mieć ze sobą kask wspinaczkowy, a nawet uprząż i lonżę. Przed wyruszeniem na szlak, naucz się obsługiwać sprzęt, który posiadasz.

Idąc w góry, raczej decyduj się na wyprawę z inną osobą lub w grupie, niż samotne wędrowanie. To zwiększa bezpieczeństwo, bo w razie wypadku czy kontuzji, jest obok osoba, która może udzielić pierwszej pomocy lub wezwać ratowników. Jeśli jednak decydujesz się na samotną wycieczkę, to koniecznie poinformuj kogoś zaufanego o swoich planach i nie zmieniaj ich w trakcie. Jeśli będziesz zmuszony do zmiany, znów kogoś o tym poinformuj. W razie jakiegoś nieszczęścia, ratownicy będą wiedzieli, gdzie cię szukać.

Nie dokarmiaj zwierząt i dbaj o przyrodę

Dbaj o przyrodę i mieszkańców lasu. Nie dokarmiaj zwierząt, nie rób sobie z nimi zdjęć. Nie zostawiaj w górach śmieci, nie wyrzucaj nawet ogryzki po jabłku czy skórki banana. Kieruj się zasadą, że co wniosłeś do góry, zabierasz z sobą w doliny. Śmieci to nie tylko zanieczyszczanie przyrody, ale też łakomy kąsek dla dzikich zwierząt, które nie powinny zjadać ludzkiego jedzenia, a tym bardziej śmieci. Trzymaj się wyznaczonych szlaków, nie zrywaj roślinności, nie biwakuj – jeśli to zakazane.

Zabierz z sobą wyobraźnię i myślenie. Kieruj się w górach rozsądkiem, a nie brawurą. Stawiaj zawsze bezpieczeństwo na pierwszym miejscu. W góry zawsze można wrócić.

Trzymając się tych zasad, zwiększasz swoje bezpieczeństwo. A szczęśliwy powrót do domu to priorytet udanego urlopu w górach. Traktuj to poważnie, a będziesz mógł czerpać z gór prawdziwą przyjemność i ponownie do nich wrócić.