Drugi, ale wielki - rzecz o Kukuczce

Fundacja Wielki Człowiek dbająca o pamięć o Jerzym Kukuczce wydała właśnie książkę „Nie jesteś drugi. Jesteś wielki”. To przekład tomu poświęconego naszemu himalaiście, który ukazał się we włoskiej serii „I grandi alpinisti”.

„Nie jesteś drugi. Jesteś wielki” – w Polsce te słowa znane są każdemu miłośnikowi górskiego świata. Treść telegramu wysłanego przez Reinholda Messnera do Jerzego Kukuczki po zdobyciu przez Polaka Korony Himalajów i Karakorum przywoływana jest zawsze, gdy mowa o jego osiągnięciach. Choć słowa Messnera sama odczytuję jako kurtuazyjne przypomnienie o miejscu w szeregu, na tyle zrosły się one z dokonaniami Kukuczki, że polski wydawca postanowił wykorzystać je na okładce. Z medialnego punktu widzenia niewątpliwie miało to sens, włoski tytuł – „Wielki alpinista. Jerzy Kukuczka” – słabo nadawał się na nasz rynek.

Co natomiast znajdziemy w środku? Oczywiście omówienie działalności Kukuczki w górach wysokich. Należy przy tym zaznaczyć, że jest to omówienie raczej skrótowe. Nieco przesadzając, można powiedzieć, że więcej w tej publikacji zdjęć niż tekstu. Włoska seria – takie przynajmniej wrażenie można odnieść po tomie dotyczącym Jerzego Kukuczki – została skierowana do szerokiego grona odbiorców, mającego, jak wiadomo, swoje upodobania. Opowieść toczy się więc wartko, tekst ubarwiają ciekawe dla zachodniego czytelnika detale życia „w czasach PRL-u”, a kolorowe fotografie pozwalają szybko przerzucać kolejne strony.

Niestety włoski portret Kukuczki zawiera trochę przeinaczeń i niedopowiedzeń. Częściowo zostały one sprostowane w polskiej edycji w przypisach, niektóre jednak pozostawiono bez wyjaśnień, by – jak czytamy w redaktorskim wstępie – „uniknąć zbytniego oddalania się od oryginału” i nie zaburzać narracji prowadzonej z perspektywy zachodniej, gdy „niewiele informacji przedostawało się z zza żelaznej kurtyny”. Zaintrygowana żelazną kurtyną wyszukałam więc, kiedy ukazał się we Włoszech tom o Kukuczce. Było to w… 2020 r. Autor publikacji Gian Luca Gasca najwyraźniej nie do końca odrobił lekcję, skoro nie dał rady sprawdzić powszechnie dostępnych faktów - choćby tego, że ciała Kukuczki, wbrew temu, co pisze, nigdy nie odnaleziono, o czym informuje nawet włoska strona Wikipedii.

To prowadzi do pytania: czy jest sens wydawać zagraniczne publikacje dotyczące Jerzego Kukuczki, skoro mamy w Polsce o wiele bardziej Wyczerpujące i merytorycznie lepsze książki dotyczące jego życia i osiągnięć? W tym wypadku odpowiedź nasuwa się sama. Uczniowie lubią korzystać w szkole z bryków – zamiast poświęcać czas na prawdziwą lekturę, wolą korzystać z publikacji zawierającej jej omówienie i streszczenie. Książkę Giana Lucy Gasco można potraktować podobnie, jako przystępnie napisany, choć nie do końca wiarygodny bryk. Tylko, czy taka ściąga jest nam w ogóle potrzebna?

Gian Luca Gasca, „Nie jesteś drugi. Jesteś wielki. Włoski portret Jerzego Kukuczki”, Wirtualne Muzeum Jerzego Kukuczki 2021
Cena: 45 zł
Ocena: 3/6